Jan Akkerman

‘De gitaar is mijn culturele stengun’

Driekwart eeuw is Jan Akkerman inmiddels aanwezig op deze aardkloot. Hij werd 75 jaar en daar hoort een Walk Of My Life Tour bij. Een feestje met vrienden, tijdens een jubileumtour waarin meer dan alleen de hoogtepunten uit zijn 60-jarige carrière centraal staan. Want dat zou voor eigenzinnige Jan veel te gemakkelijk zijn. Op vrijdag 17 juni hoor je in Mezz wat hij die avond wel precies voor u in petto heeft.

In veel buitenlanden wordt gitarist Jan Akkerman nog altijd op handen gedragen. Nederlandse collega’s zien hem soms als een moeilijk mens met haantjesgedrag. De 75-jarige Akkerman kan er niet mee zitten en vervolgt zijn eigen muzikale pad. Met inmiddels een breed palet aan stijlen daarin verwerkt. In zijn uit duizenden herkenbare sound zit ook jazz, blues en funk opgesloten.

Akkerman legde het mij in eerder gedane interviews voor dagblad BN DeStem al eens uit: ,,Al die stijlen hebben er bij mij eigenlijk altijd al wel ingezeten. Alleen verschilt de achtergrond soms iets. Die is de ene keer speel ik wat jazzier, de andere keer zit er wat meer rhythm & blues of funk in. Die verscheidenheid vind ik interessant. Ik voel me niet gedwongen steeds hetzelfde te doen. Wat er vooraf in mijn hoofd gebeurt om tot muziek te komen? Ik zou het ook wel eens willen weten. Ik maak me er niet te druk over. Voorspelbaarheid, ik haat het.”

Jan Akkerman heeft een ongekend grote staat van dienst. Zijn carrière startte in de jaren zestig in Johnny And His Cellar Rockers en hij maakte vervolgens furore in The Hunters, Brainbox, Focus en als soloartiest. Hij speelde later met artiesten variërend van Alan Price, Paco de Lucia, Charlie Bird, B.B. King, Ice-T tot André Hazes. Het leverde de gitarist uiteindelijk in 2005 een Gouden Harp en in 2009 de Eddy Christiani Award op.

Toch begon hij zijn muzikale avontuur niet op een gitaar, maar op de accordeon. ,,Op een knoppenaccordeon nog wel. Het heeft mijn latere gitaarspel erg beïnvloed. Je leerde op die accordeon hoe het geografisch zat. Je krijgt een ander inzicht in de mogelijkheden. Een piano is wat dat betreft veel gemakkelijker. Daar zie je wat er gebeurt. Als ik gitaar speel weet de linkerhand ook niet wat de rechter doet. Dat is echt zo. Dat maakt het ook zo leuk. Jezelf verliezen in solo’s en ook iedere keer jezelf blijven verrassen, daar draait het om.”

Solo’s spelen is voor Akkerman eigenlijk een soort wiskundig gegeven. ,,Toonladders aanvallen en de hoeveelheid tonen van een octaaf. Dat kan technisch allemaal heel verantwoord uitgevoerd worden, maar toch niet te vreten zijn. Want die techniek, het zal de gemiddelde luisteraar terecht worst wezen. Muziek maken is je opgedane kennis en door de jaren heen verzamelde bagage in dienst stellen van het nummer.”

Het draait volgens Akkerman om hoge schoolwerk, en geld. Bij de ene slaat de balans door naar het geld. Die persoon kiest er dan voor muziek te maken voor de massa. Anderen kiezen puur voor de muziek. Ik hoor tot de laatste categorie. Ik blijf geïnspireerd om nieuwe dingen te maken, al is terugblikken op zijn tijd ook best leuk. Kennis bezitten is mooi, maar het gaat er om wat je ermee doet. Vraag me echter niet waar mijn inspiratie vandaan komt of waarom die gitaar me blijft boeien. De een spaart postzegels, de ander wijdt zijn leven aan seks, drugs en rock ’n roll, ik heb mijn gitaar. De gitaar is mijn culturele stengun. Een machtig wapen. Een veredelde pijl en boog. De jacht ermee, die blijft razend interessant.”

In de hoogtijdagen van Focus, in de eerste helft van de jaren zeventig, werd Jan Akkerman door de lezers van het Britse blad Melody Maker verkozen tot beste gitarist ter wereld. Hij liet collega’s als Eric Clapton, Jimmy Page en Santana achter zich. In Nederland gaan er nog wel eens stemmen op dat hij niet het maximale uit zijn carrière haalde. ,,Dat is inderdaad frustrerend. Ik heb nooit puur voor de poen gekozen. Natuurlijk, Clapton heeft zijn sporen verdiend, maar is feitelijk nu al jaren uitgedoofd.”

Jan Akkerman beseft dat hij vanwege zijn houding voor velen een vreemde eend in de bijt blijft. ,,Ik doe niet aan zelfverrijking. Ik hoef gelukkig niet te graaien of me te verlagen tot het maken van goedkope, gemakkelijk scorende muziek. Een kwart van Nederland is zwak begaafd, maar die mafkezen bepalen wel wat we op de radio te horen krijgen, of op de tv te zien.”

Akkerman woont al vele jaren in Volendam. Daar heeft de geboren Amsterdammer en Ajaxsupporter het prima naar zijn zin. Dat dorp biedt volgens hem het beste uit twee werelden. ,,Ik zit er tussen de hard werkende mensen, maar als het moet zit ik zo weer in Amsterdam. Niet meer in de ArenA. Ik was een jongen van De Meer. En ik ben nog altijd een Cruyff-aanhanger. Geweldige vent. Ik heb gezien wat zijn Foundation in Zuid-Amerika allemaal voor goeds doet daar voor kinderen in armoede.

Jan Akkerman: Walk Of My Life Tour, op vrijdag 17 juni in Mezz, Breda (deuren 19.30 uur / aanvang 20.30 uur). Er zijn nog tickets!

Willem's blog

Tekst: Willem Jongeneelen

Foto: Paul Bergen

Willem Jongeneelen